Prace terenowe "Pogorzela 1945" - podsumowanie

Prace poszukiwawcze „Pogorzela 1945”

Praca w bibliotece to nie tylko książki i czytelnicy, ale także poszukiwanie i odkrywanie tajemnic związanych z historią regionu. Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy w Pogorzeli w dniach 4-7 sierpnia 2021 roku, po raz pierwszy zorganizowała profesjonalne prace poszukiwawcze na terenie gminy Pogorzela. Projekt pod nazwą „Pogorzela 1945” miał na celu zlokalizować miejsca, w których pod koniec stycznia 1945 roku doszło do starć wkraczającej Armii Czerwonej z wycofującymi się grupkami wojsk niemieckich. W pracach poszukiwawczych wzięło udział 60 uczestników, którzy podzieleni na grupy zadaniowe przeczesywali pola w Elżbietkowie, Głuchowie i Małgowie. Wydarzenie rozpoczęło się w środę 4 sierpnia. Tego dnia uczestnicy zjechali na miejsce obozowiska przy „grzybku” w Głuchowie. O godzinie 18.00 kierownik BPMiG w Pogorzeli, pani Renata Tuszyńska oficjalnie otworzyła wydarzenie oraz przywitała uczestników. Po niej głos zabrał burmistrz Pogorzeli, pan Piotra Curyk przedstawiając krótką charakterystykę gminy. Po części oficjalniej, uczestnicy wydarzenia zostali wprowadzeni w specyfikę tegorocznych poszukiwań. Wysłuchali prelekcji pracownika biblioteki w Pogorzeli Damiana Płowego, na temat sytuacji na froncie w styczniu 1945 roku oraz wydarzeń, które miały miejsce na terenie naszej gminy. Po prelekcji nastąpiła odprawa techniczna uczestników.

Właściwe prace poszukiwawcze rozpoczęły się następnego dnia w czwartek 5 sierpnia. Eksploratorom towarzyszyła ekipa telewizyjna programu „Poszukiwacze historii” z Sebastianem Witkowskim i Olafem Popkiewiczem. Pierwszym polem, na które weszli uczestnicy była działka w Elżbietkowie. Zelektryzowała nas tutaj lokalna historia o zniszczonym niemieckim pojeździe pancernym, którego fragmenty chcieliśmy odnaleźć. Na polu udało znaleźć się kilkadziesiąt różnych przedmiotów m.in. pierścienie wiodące od pocisków artyleryjskich, guziki wojskowe, monety oraz inne elementy związane z militariami z epoki oraz historią Elżbietkowa. Ponadto natrafiliśmy na fragment blachy, który najprawdopodobniej może pochodzić z tego zniszczonego pojazdu (aktualnie trwają prace nad weryfikacją kilku hipotez roboczych).

Tego dnia przeszukiwaliśmy również pola w Głuchowie wokół kąpieliska. Także i tutaj odnaleźliśmy elementy związane z walkami z okresu II wojny światowej. Natrafiliśmy m.in. na klamry z pasów głównych żołnierzy niemieckich, haczyk z niemieckich szelek bojowych, łuski karabinowe, łuski z rosyjskiego wysokokalibrowego karabinu maszynowego DSzK, guziki mundurowe, elementy ekwipunku żołnierzy Armii Czerwonej, monety z okresu III Rzeszy oraz wiele innych większych i mniejszych znalezisk.

            W piątek 6 siepania eksploratorzy udali się do Małgowa. Również tam, tropiliśmy ślady po walkach z okresu II wojny światowej. Prace nie przyniosły takich efektów jak w dniach poprzednich, choć udało się natrafić na przedmioty związane z wielowiekową historią tej miejscowości. Pierwszy, wakacyjny etap prac dobiegł końca w sobotę 7 sierpnia, wówczas uczestnicy wydarzenia przenieśli się na poszukiwania do Ponieca. Kolejny etap poszukiwań został zaplanowany na przełom września i października oraz na koniec października. Po wstępnych rekonesansie terenowym z sierpnia, ustalono, że kilka kluczowych dla poszukiwań działek, musi zostać wyczyszczonych z zalegającego w nich złomu porolniczego oraz innych pozostałości po ludzkiej obecności. Inne z pól staną się dostępne dopiero w okresie jesiennym ze względu na rosnące na nich uprawy kukurydzy i buraków.

W trakcie wakacyjnych poszukiwań odnaleziono ok. 400 różnego rodzaju przedmiotów, z czego po selekcji zidentyfikowano ponad 150 posiadających określoną wartość historyczną. Głównie są to przedmioty związane z walkami z okresu II wojny światowej, natomiast pozostałe są zapisem wielowiekowej historii gminy Pogorzela. Po oczyszczeniu i ekspozycji dla mieszkańców gminy, przedmioty zostaną przekazane Muzeum w Gostyniu.

Powtórka poszukiwań zaplanowana jest na rok 2022.

Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy w Pogorzeli chciałby bardzo serdecznie podziękować właścicielom działek za wyrażenie zgody na przeprowadzenie poszukiwań. Wyrazy wdzięczności składamy również wszystkim uczestnikom prac terenowych oraz grupom i stowarzyszeniom:

– Lubuskiej Grupie Eksploracyjnej „Nadodrze”,

– Wielkopolskiej Grupie Eksploracyjno-Historycznej „Gniazdo”,

– Grupie Pozytywnych Detektorystów,

– Grupie Badań Historycznych „Regiment”,

– Kaliskiemu Stowarzyszeniu Poszukiwaczy Śladów Historycznych „Denar”;

– Wrocławskiej Grupie Poszukiwaczy,

– Bydgoskiemu Stowarzyszeniu Miłośników Historii „Łuczniczka”;

oraz wszystkim osobom, które w jakikolwiek sposób przyczyniły się do organizacji tego wydarzenia.